Działanie instalacji fotowoltaicznej jest stosunkowo proste. Polega na wytwarzaniu energii z darmowego promieniowania słonecznego. Promienie słoneczne, które padają na panele fotowoltaiczne, zostają przekształcone w energię. Czyli do jej wyprodukowania potrzebne jest światło, a konkretnie nośnik oddziaływań elektromagnetycznych, jakim jest foton. Dzięki tej cząstce elektrony zostają wprawione w ruch i wytwarza się napięcie elektryczne. Tak powstały prąd trafia do inwertera, gdzie przemieniany jest w prąd przemienny. Wyższe napięcie prądu uzyskanego ze słońca, powoduje wypieranie prądu sieciowego, a nadwyżka zaczyna się bilansować w sieci. Korzystanie z energii słonecznej jest w chwili obecnej trzecim co do wielkości sposobem pozyskiwania energii odnawialnej. Dzięki niej można zasilać urządzenia domowe, a także ogrzewać pomieszczenia i wodę w mieszkaniach.

Instalacja fotowoltaiczna to przede wszystkim panele fotowoltaiczne, a każdy składa się z ogniw. Pojedyncze ogniwa zbudowane są z krzemu, który posiada właściwości pozwalające na przepływ prądu, powstającego w wyniku padania promieni słonecznych. Panele są montowane na dachach, elewacjach lub na poziomie gruntu. Kolejny niezwykle ważny element instalacji to inwerter (falownik), przekształcający prąd stały w prąd zmienny, który będzie dostępny w gniazdkach. Parametry prądu zmiennego muszą być zgodne z wymogami sieci publicznej. Bez inwertera nie moglibyśmy zasilać pozyskanym prądem urządzeń dostępnych w domach lub firmach. Dlatego to inwerter jest najważniejszym elementem instalacji. Bardzo ważne są również zabezpieczenia przeciwnapięciowe, dbające o bezpieczeństwo użytkowania oraz chroniące w przypadku wyładowań atmosferycznych i przed przepięciami.
Nie można zapominać o liczniku dwukierunkowym, który zlicza energię wytworzoną przez instalację fotowoltaiczną oraz tą pobraną z sieci publicznej. Licznik tego typu służy do pomiaru dwukierunkowego przepływu energii z sieci oraz do sieci. Dzięki bilansowaniu energii możemy wykorzystać nadwyżkę prądu uzyskaną w okresie letnim do spożytkowania jej w domu podczas zimowych miesięcy. Na wykorzystanie nadwyżki wytworzonej energii mamy 365 dni. Rozliczanie z zakładem energetycznym następuje w oparciu o pomiary dokonywane przez licznik dwukierunkowy – dlatego właśnie licznik powinien zostać wymieniony przez zakład energetyczny do 30 dni od zgłoszenia mikroinstalacji.

Instalacje fotowoltaiczne mogą działać w systemie on-grid lub off-grid. Instalacja typu on-grid to system przyłączony do zewnętrznej sieci elektrycznej. Polega to na podłączeniu okablowania zmiennoprądowego z inwertera do rozdzielni niskiego napięcia. Energia, która została wyprodukowana, ma za zadanie w pierwszej kolejności zasilać nasze urządzenia domowe. Jej nadwyżka trafia do sieci publicznej. Możemy odzyskać nadwyżkę w momencie, gdy zwiększone zapotrzebowanie na prąd lub złe warunki atmosferyczne sprawiają, że nasza własna instalacja nie może wygenerować odpowiedniej ilości energii elektrycznej. Z każdej wyprodukowanej przez naszą instalację 1kWh możemy odzyskać maksymalnie 0,8 kWh. System on-grid jest znacznie częściej wybierany przez prosumentów, głównie ze względu na niższe koszty instalacji. Polecić go można osobom, które nie mają problemu ze stałym dostępem do zewnętrznej sieci. Jednocześnie duże uzależnienie instalacji on-grid od sieci jest jego głównym minusem.

System off-grid, czyli niepodłączony do sieci zewnętrznej, jest nazywany także systemem wyspowym. Jest doskonałym rozwiązaniem w miejscu, gdzie dostęp do sieci elektrycznej mamy znacznie utrudniony. Off-grid to instalacja zupełnie nie połączona z siecią, tylko z akumulatorem, który ma za zadanie magazynować wyprodukowane nadwyżki prądu. Plusem systemu jest jego całkowita niezależność od zewnętrznych sieci. Poza tym, zmagazynowany w akumulatorze prąd to dobre rozwiązanie jeśli mamy do czynienia z częstymi awariami prądu lub przerwami w jego dostawie. Wadą off-grid jest wysoki koszt jego instalacji.

Jak najbardziej, ponieważ nic nie wskazuje na to, abyśmy w najbliższych latach mogli spodziewać się zmiany energii elektrycznej na inny jej rodzaj. A za energię dostarczaną przez zakład energetyczny trzeba oczywiście płacić – dlatego warto zainwestować we własne panele fotowoltaiczne i cieszyć się z własnego prądu oraz znacznych oszczędności na kosztach.